1. Váldi
Mearkalávdegoddi sáhttá mearridit dievasmahtti njuolggadusaid mearkkaid birra, movt mearkavuogádat galgá leat Nuorta-Finnmárkkus. Mearkalávdegottis lea boazodoallolága § 38 vuosttaš lađđasa, goalmmát ja njealját cealkaga vuođul, ovddasvástádus gozihit ahte mearkkas lea dakkár hápmi ahte ii sáhte seahkanit dahje boastut geavahuvvot.
Mearkalávdegoddi galgá, seammas go bearráigeahččá ahte boazodoallu doaimmahuvvo vuohkkasit ja skihkalaččat, vuhtiiváldit mearkka árbevirolaš geavaheami ja hámi, earret eará galget bearraša árbevirolaš mearkkat doalahuvvot.
Nuorta-Finnmárkku mearkalávdegoddi lea ođđajagimánu 24. beaivvi 2017 mearridan njuolggadusaid mearkkaid birra.
2. Definišuvnnat
2.1 Vuođđomearka
Álgomearka almma rievdadusaid haga. Vuođđomearkkas vuolgá bearraša mearkaoalli.
2.2 Mearkaoalli
Váldosánit ja smávvasánit váldosániid sisa, mat dahket mearkka váldohámi mihtilmasvuođa.
Čilgehus:
Bearraša mearkaoalli lea vuolgán soga vuođđomearkkas ja jotkojuvvo go leat doalahuvvon váldosánit ja smávvasánit váldosániid sisa.
2.3 Mearkavuođđu
Mearkka earenoamašvuođat smávvasániid dásis, mat sirrejit seamma mearkaoali vuođđomearkkaid.
Čilgehus:
Ođđa mearkkat gártet das go mánát ožžot sátnerievdadusaid guoppá nu vátnema mearkaoalis ja rievdadusaiguin dasto earuha mearkka earenoamašvuođa. Iešguđege máná mearka šáddá nuppi vuoru fas su maŋisbohttiide vuođđomearkan, man ferte doalahit mearkavuođđun, go fas su maŋisboahttit ohcet ođđa mearkkaid.
3. Mearkasánit
3.1 Váldosánit
Váldosánit leat stuorra časkkástagat maid álkit oaidná bohcco bealjis:
Gieška, hoaŋka, rastá, guobir, njavki, skivdnji, lottegazza ja gáhppálat geaiggobealjis.
Geaiggobealjis lea gáhppálat nanu sátni ja dovdomearkka ja dahká geaiggobealjis mearkka váldohámi mihtilmasvuođa ja earenoamášvuođa. gč. 2.2 ja 2.3.
3.2 Smávvasánit
Rievdadusat mat bohtet lassin váldosániide, omd. bihttá, sárggis, gáhppálat, luddestat ja ráigi.
Luddestat lea smávvasátni. Dattetge lea dušše luddestat bealljegeažis dehálaš sátni ja nanu erohus ja dovdomearka. Dat dahká geaiggobealjis váldohámi mihtilmasvuođa ja earenomášvuođa. gč. 2.2 ja 2.3
3.3 Geaiggobeallji
Geaiggobeallji (go eai leat váldosánit), ja jalgat (go eai leat smávvasánit) dahket mearkaoali, mearkavuođu ja mearkka dássálagaid váldosániiguin ja smávvasániiguin. gč 2.2 ja 2.3.
4. Vuođđoprinsihppa
4.1
Vuođđonprinsihppa mearkaárvvoštallamis lea ahte mánnái, ja muđui ođđa merkii, galgá ohcat rievdadusa vátnema mearkkas. Rievdadus galgá leat dušše nuppi vátnema mearkkas, nu ahte goappá nu vátnema mearkka váldosánit doalahuvvojit ja rievdadus biddjo smávvasániiguin.
Jus vátnemat gullaba goabbat orohahkii, de galgá ohcat rievdadusa dan vátnema mearkkas gii gullá dan siidii/orohahkii gosa ohcá mearkka.
Mearka ohccojuvvo dan vátnema mearkkas/mearkaoalis gean bokte ohccis lea boazodoalloriekti, boazodoallolága § 32 mielde.
4.2
Go ohcá mearkka náittosguoibmái/ovttasássái, geas ii leat mearkavuoigatvuohta boazodoallolága § 32 vuosttaš ja nuppi lađđasa mielde, muhto oažžu mearkavuoigatvuođa § 32 goalmmat lađđasa mielde, de galgá ohcat rievdadusa náittosguoimmi/ovttasássi mearkkas.
5. Spiehkasteapmi vuođđoprinsihpas
5.1
Mearkalávdegoddi sáhttá árvvoštallat spiehkastit vuođđoprinsihpas jus:
5.2
Vátnemiid mearkaoalit leat dievvan ja ohccojuvvon mearka/mearkaoalli gullá fuolkái njuolga bajásmanni linnjás, ja mearka lea/lea leamaš anus siiddas/orohagas.
Čujuhuvvo:
NOU 2001:35, pkt 9.4.2.1.
“mearka sáhttá maid leat rievdadus fuolkki njuolga bajásmanni linnjás, nugo váhnenváhnemiid, ednuid/čeziid/egiiid ja siesáid/muoŧŧáid/goskkiid mearkkain.”
dahje
5.3
jus ii oba leat ge vejolaš gávdnat rievdadusa č. 5.2 mielde, de sáhttá árvvostallat ođđa mearkaoali.
6. Várrehus
Mearkalávdegottis lea viiddis fágalaš váldi árvvoštallat mearkavuogádaga ja dan molsašumiid. Dan dihte eai leat njuolggadusat ollislaččat.
7. Giella
Njuolggadusat lea čállojuvvon sámegillii ja jorgaluvvon dárogillii. Jus lea eahpádus, de manná sámegiella ovdalii.
Dohkkehuvvon váldosánit Nuorta-Finnmárkku boazoguohtonguovllus
Definišuvdna
Váldosánit leat stuora časkkástagat maid álkit oaidná bohcco bealjis: Gieška, hoaŋka, gaskat, guobir, njavki, skivdnji, lottegazza.
Muhtun sátnekombinášuvnnas sáhttá sihke luddestat ja gáhppálat doaibmat váldosátnin
Gáhppálat geaiggobealjjis lea nanu sátni
Luddestat bealljegeažis:
Dohkkehuvvon smávvasánit Nuorta-Finnmárkkus
Measánit/sátnekombinašuvnnat mat leat dohkkehuvvon Nuorta-Finnmárkku boazuguhtonguovllus
Nuorta-Finmárkku mearkalávdegoddi lea áššiin 26/97, 45/01 ja maŋimus 02/13 mearridan ahte njavke- ja skivdnjelahkki, skivdnjegeažes luddestat, rastá ja nihttá, n-ruehkie ovddal ja o-kruehkie maŋil, stuorra bihttá ja 4 bihttá eai dohkkehuvvo šat mearkasátnin Nuorta-Finnmárkkus.
